Jak nasze krowy radzą sobie z upałami?
Stres cieplny nie jest niczym nowym na południu Europy, ale ostatnie zmiany klimatyczne sprawiły, że coraz więcej krajów położonych na północy kontynentu również musi zmierzyć się z tym problemem. Czynnikami odpowiadającymi za wywoływanie stresu cieplnego są wysoka temperatura i wilgotność.
Temperatury przekraczające 26°C nawet przy niskiej wilgotności mogą już powodować problemy. Przy łagodniejszych warunkach pogodowych może to oznaczać konieczność zapewnienia cienia i wystarczającego dostępu do wody, ale w poważniejszych sytuacjach konieczne jest podjęcie dodatkowych działań. Nawet łagodny stres cieplny może mieć istotny wpływ na wydajność, a jego skutki pojawiają się bardzo szybko.
Stres cieplny wpływa też na ogólny stan zdrowia zwierząt i na ich płodność. Wysokowydajne krowy będą bardziej odczuwać skutki upałów, ponieważ same wytwarzają więcej ciepła podczas trawienia dodatkowych dawek paszy potrzebnych do wyprodukowania większych ilości mleka. Krowy są również bardziej podatne na działanie ciepła w pewnych krytycznych okresach cyklu hodowlanego.
Inseminacja bydła w warunkach stresu cieplnego jest skuteczna jedynie w 10%, a krowy dotknięte upałem we wczesnym okresie laktacji mają obniżoną płodność po upływie dwóch do trzech miesięcy ze względu na upośledzenie rozwoju pęcherzyka.
Jednak stres cieplny najwięcej szkód może wyrządzić w okresie okołowycieleniowym podczas dwóch ważnych etapów w cyklu rozrodczym bydła (bezpośrednio przed zacieleniem i po zacieleniu). W przypadku krów w wysokiej ciąży upał może doprowadzić do zmniejszenia wagi urodzeniowej oraz pogorszenia jakości siary. Oczywiście kluczowe znaczenie jak zwykle ma uważna obserwacja zwierząt pozwalająca stwierdzić, czy dzieje się coś niepokojącego. Środki zaradcze polegają na wprowadzeniu zmian dotyczących obrządku i żywienia.
Rady związane z obrządkiem
• Zapewnienie cienia i odpowiedniej wentylacji.
• Optymalizacja dostępu do wody.
a. W pobliżu obszarów zacienionych.
b. Co najmniej 5 litrów wody dziennie na 50 kg masy ciała.
c. Całkowita dzienna dawka wody powinna być dostępna przez 6 godzin.
d. W przypadku bydła w chowie bezpastwiskowym – 10 cm bieżących poidła na sztukę.
e. Poidła nigdy nie mogą być puste. Aby krowa mogła skutecznie pobrać wodę, wysokość słupa wody w poidle musi wynosić co najmniej 10 cm.
• Pasze należy zadawać w chłodniejszym okresie dnia, czyli pod wieczór. 33% dziennej dawki paszy należy podawać rano, a pozostałe 67% wieczorem. Warto zainstalować zraszacze w obszarze przed halą udojową oraz wzdłuż ciągu paszowego. Stosując deszczownie, trzeba wybierać końcówki formujące duże krople, ponieważ tworząc mgłę wodną podnosimy wilgotność powietrza. Pożądane efekty osiągniemy przy zużyciu około 100 litrów wody na krowę dziennie. Należy też stosować wiatraki, aby zapewnić parowanie wody.
Rady związane z żywieniem
Zalecenia dietetyczne opierają się na założeniu, że krowy podczas upałów pobierają mniej paszy.
• Zwiększenie stosunku koncentratów do pasz objętościowych w obrębie zbilansowanej diety. Obniżenie zawartości włókna wpłynie na ograniczenie wydzielania ciepła związanego z trawieniem. Należy pamiętać o włączeniu do dawki pokarmowej dodatku YEA-SACC® w celu zapobiegnięcia kwasicy i spadkowi zawartości tłuszczu w mleku.
• Podniesienie wartości energetycznej dawki poprzez wprowadzenie do diety tłuszczów chronionych.
• Wprowadzenie programu białkowego firmy Alltech polegającego na podawaniu wysokoskoncentrowanych dawek wolno uwalnianego azotu, który w dobrze zbilansowanej dawce zapewni wyprodukowanie tej samej ogólnej ilość białka surowego przy pobraniu suchej masy niższym o 1 kg.
• Mimo że krowy będą przyjmować mniej suchej masy, potrzebują tej samej ilości mikro- i makroelementów. Należy więc podnieść ich dawkę, suplementując je w formie łatwo przyswajalnych preparatów, takich jak BIOPLEX®.
• W okresie przedwycieleniowym należy podawać wysokie dawki preparatów BIOPLEX i SEL-PLEX®, aby wzmocnić odporność zwierząt.
Autor:
Bruce Woodacre,
Specjalista ds. żywienia, Woodbridge, Suffolk, Wielka Brytani
